Το αποστολικό ανάγνωσμα μάς εισάγει στον πνευματικό τρόπο ζωής του χριστιανού που είναι η νήψη, δηλαδή η τέλεια φύλαξη του νου: «Σύ δέ νῆφε ἐν πᾶσι, δηλ. Συ όμως πρόσεχε άγρυπνος σε όλα» (Β´ Τιμ. δ΄ 5)! Ο όρος «νήψη» σημαίνει «νηφαλιότητα», «εγρήγορση», «πνευματική ετοιμότητα». Μιλώντας για την ορθόδοξη νήψη, εννοούμε την εγρήγορση και την ετοιμότητα του ανθρώπου να κρατά τον νου του καθαρό από διάφορους λογισμούς, σκέψεις δηλαδή, καθώς και εικόνες που τον οδηγούν σε καταστάσεις αντίθετες από το θέλημα του Θεού και από την δυνατότητα να του φανερωθεί ο Τριαδικός Θεός, ο οποίος είναι ο μόνος ικανός να φωτίζει και να καθοδηγεί κάθε βήμα της επίγειας ζωής του και κατ’ επέκταση της κοινωνίας ολόκληρης.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας, μάς προτείνουν πολλούς τρόπους προκειμένου ο άνθρωπος να αποκτήσει την νήψη, δηλαδή να κρατά τον νου του καθαρό. Από αυτούς θα ξεχωρίσουμε τρεις: τον έλεγχο, την αποφασιστικότητα και την συνέχεια. Πρέπει να γίνεται συχνός προσεκτικός έλεγχος και παρακολούθηση της φαντασίας, γιατί ο σατανάς μέσω της φαντασίας δημιουργεί στον νου τους κάθε είδους πονηρούς λογισμούς· δεύτερον, ο άνθρωπος πρέπει να είναι αποφασισμένος να αντισταθεί στους πονηρούς λογισμούς και να τους πολεμήσει· και τρίτον, η νήψη του νου πρέπει να είναι συνεχής, δηλαδή να έχει διάρκεια και μονιμότητα, ώστε να καθίσταται ο φυσικός φρουρός του νου και του ανθρώπου γενικότερα.
Η περίοδος του Αγίου Δωδεκαημέρου, από τα Χριστούγεννα δηλαδή μέχρι τα Θεοφάνεια, είναι μία περίοδος διαρκούς κατάνυξης του χριστιανού -μέσω των ιερών Ακολουθιών- ενώπιον του μέρα με την ημέρα εκτυλισσόμενου μυστηρίου του Θεού, του μυστηρίου της σωτηρίας του ανθρώπου και του κόσμου. Η περίοδος αυτή, έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: την νήψη του νου και την ανάνηψη της ψυχής, η οποία καλείται να συνειδητοποιήσει τα πρόσκαιρα και τα μικρά και να μεταβεί σταδιακά προς τα μείζονα και τα μεγάλα. Και η ανάνηψη αυτή του νου και της ψυχής, επιφέρει την μεγάλη αλλαγή στον άνθρωπο και κατ’ επέκταση στην κοινωνία μας. Ενώπιον των προβλημάτων, τα οποία βιώνει σήμερα ο άνθρωπος, ο Επιφανείς Χριστός προβάλλεται ως η μοναδική ελπίδα και το μοναδικό πρότυπο για τον καθένα μας και για τον κόσμο όλο. Η πορεία μας ως άνθρωποι και ως κοινωνία, πρέπει να είναι μία «νήψη», υπό την ευρεία έννοια, την έννοια της επαγρύπνησης και της αποκάθαρσης του νου από τις αδυναμίες μας. Αυτή η οδός της νήψης, μάς απαλλάσσει από τα πάθη και μας βγάζει από τον εγωιστικό μας μικρόκοσμο, μάς χαρίζει την ασφαλή γνώση του Θεού, γίνεται οδηγός ορθού και θεάρεστου βίου. Έχοντας πλήρη συναίσθηση ότι ο Επιφανείς Θεός είναι «μεθ᾿ ἡμῶν», καμία πλέον απειλή δεν θα μας κάνει να δειλιάσουμε ενώπιον του όγκου των καθημερινών προβλημάτων και αγωνιών της ζωής, επανεκκινώντας την κοινωνία μας και επαναφέροντάς την σε εκείνην την επιθυμητή, την θεοκεντρική και φωτισμένη από την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Φ.Ν.Θ., αρχιμανδρίτης Ευάγγελος Υφαντίδης
