Στην περίφημη «Επί του όρους ομιλία», ο ίδιος ο Χριστός ονομάζει τους μαθητές Του με το δικό Του όνομα, λέγοντάς τους πως είναι «τὸ φῶς τοῦ κόσμου». Βεβαίως, το φως αυτό, οι απόστολοι δεν το έχουν από μόνοι τους, δεν είναι δηλαδή αυτόφωτοι, αλλά ετερόφωτοι, καθρεφτίζουν, δηλαδή, το Φως που είναι ο Κύριος. Έτσι γίνονται και αυτοί το πνευματικό φως του κόσμου, το οποίο καθοδηγεί τον άνθρωπο στο κατεξοχήν Φως, τον Χριστό.
Τόσο οι πρώτοι μαθητές του Κυρίου, όσο και οι επόμενοι, οι Χριστιανοί δηλαδή όλων των εποχών, επειδή βρίσκονται σε επικοινωνία και επαφή με το κατεξοχήν Φως, γίνονται και αυτοί με την σειρά τους συμμέτοχοι στο ίδιο Φως, το οποίο στην συνέχεια εκπέμπουν στον κοινωνικό τους περίγυρο. Για να κατανοήσουμε καλύτερα το παραπάνω, αρκεί να σκεφτούμε την σχέση ήλιου-σελήνης-γης. Η σελήνη είναι ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της γης. Ονομάζεται και φεγγάρι εξαιτίας της ιδιότητάς της να φέγγει, να είναι το πιο λαμπρό για την γη ουράνιο σώμα κατά την διάρκεια της νύχτας. Η σελήνη φωτίζεται από τον ήλιο και αντανακλά, ως καθρέφτης, ανάλογα και με την απόσταση από την οποία κάθε φορά βρίσκεται σε σχέση με τον ήλιο, το φως της προς τον πλανήτη μας. Είναι δηλαδή ετερόφωτο σώμα, αφού κατά την διάρκεια της νύχτας οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν στην επιφάνεια της σελήνης και, καθώς ανακλώνται, φτάνουν στην γη, δίνοντας έτσι την εντύπωση, ότι το ουράνιο αυτό σώμα ακτινοβολεί. Ας σημειωθεί επίσης, πως οι εκλείψεις του ηλίου προκαλούνται από την σελήνη, όταν αυτή περνά φαινομενικά μπροστά από το ήλιο, σκιάζοντας μέρος της γης, αντίθετα με τις εκλείψεις της σελήνης, που προκαλούνται ομοίως από τον πλανήτη γη. Ανάλογη με την σχέση ήλιου-σελήνης-γης, είναι και η σχέση Θεού-χριστιανού-κοινωνίας. Ο χριστιανός, σύμφωνα με το σημερινό Ευαγγέλιο, αντανακλά στην κοινωνία το «Φώς», τον «Ήλιο της δικαιοσύνης», που είναι ο Χριστός, όταν εφαρμόζει στην ζωή του την διδασκαλία Του. Τα «καλά έργα», για τα οποία μας μιλά σήμερα ο Κύριός μας, αποτελούν την αυτονόητη εκδήλωση και εφαρμογή της διδασκαλίας Του. Αποτελούν τους καρπούς, από τους οποίους αναγνωρίζεται το δένδρο ολόκληρο, σύμφωνα με τους Ευαγγελιστές Λουκά και Ματθαίο (βλ. Λουκά 6,43 και Ματθαίο 7,16). Αρκεί και μόνο το έμπρακτο παράδειγμα του συνειδητοποιημένου χριστιανού, η ταύτιση της πίστης με τα έργα του, προκειμένου η κοινωνία να ακτινοβολήσει από την προσωπικότητά του και να γνωρίσει την Αλήθεια, που είναι ο Χριστός. Έτσι, ο άνθρωπος, ανάλογα και με την απόσταση από την οποία βρίσκεται σε σχέση με τον Θεό, γίνεται ο πιο λαμπρός «δορυφόρος» Του.
Δεν είναι λίγες οι φορές που συναντούμε ανθρώπους του Θεού, σύγχρονους αγίους και παρατηρούμε το πρόσωπό τους να λάμπει, να φωτίζει, να γίνεται δηλαδή φως για τους γύρω του. Αυτό εκφράζουν και στις εικόνες τα φωτοστέφανα γύρω από τα πρόσωπα των Αγίων, ίδια με εκείνο με το οποίο εικονίζεται ο Χριστός: ο Χριστός «Φως», παρέχει το ίδιο φως στους φίλους Του, τους αγίους! Και κατά παράδοξο τρόπο, όταν ο άγιος πλησιάζει τον Θεό, φτάσει δηλαδή στο «καθ’ ὁμοίωσιν», στην θέωση, τότε έχουμε μία παραπλήσια «έκλειψη σελήνης», αφού ο άγιος άνθρωπος, έχοντας απομακρύνει την καρδιά του από κάθε εγωιστική σκέψη και πράξη, αποτραβιέται, προκειμένου να φανεί και να λάμψει «ο Ήλιος», «το Φως του κόσμου». Όταν πάλι τα έργα του χριστιανού δεν συμφωνούν με το θέλημα και την διδασκαλία του Κυρίου, τότε, δυστυχώς, έχουμε μία άλλη «έκλειψη ηλίου», αφού εξαιτίας του σκιάζεται φαινομενικά η κοινωνία, έστω και για μικρό χρονικό διάστημα, από το αληθινό Φως, τον Χριστό.
ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Φ.Ν.Θ., αρχιμανδρίτης Ευάγγελος Υφαντίδης
