Η ύπαρξη υψηλής περιεκτικότητας νιτρικών (NO3) στο πόσιμο νερό μερικών οικισμών της Δημοτικής Ενότητας Φιλίππων του Δήμου Καβάλας έχει προκαλέσει ανησυχία στις τοπικές αρχές και την κοινωνία. Η αντιμετώπιση του προβλήματος ήταν το αντικείμενο της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 23 Αυγούστου 2017, στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου Δήμου Καβάλας. Τη σύσκεψη συντόνισαν ο αντιπεριφερειάρχης, Θόδωρος Μαρκόπουλος και η δήμαρχος Καβάλας, Δήμητρα Τσανάκα, ενώ συμμετείχαν πρόεδροι δημοτικών και τοπικών διαμερισμάτων, εκπρόσωποι γεωργών, της Διεύθυνσης Υδάτων, του Τμήματος Ανατολικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Καβάλας (Δ.Ε.Υ.Α.Κ.), ο νομίατρος κ.ά. εμπλεκόμενοι.
Στη συζήτηση έγινε αναφορά στη λήψη βραχυπρόθεσμων μέτρων, με σκοπό την μείωση της περιεκτικότητας των νιτρικών στο πόσιμο νερό, αλλά και μακροπρόθεσμων μέτρων για την οριστική επίλυση του προβλήματος με την υδροδότηση της Δ.Ε. Φιλίππων. Η δήμαρχος Καβάλας είπε στους δημοσιογράφους, ότι είναι ευκαιρία να επισπευστεί η λύση, με τη σύνδεση του δικτύου ύδρευσης με τις πηγές από τις οποίες υδρεύεται η πόλη. Στην προσπάθεια αυτή, σημείωσε, πρέπει να συμβάλλει και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, ενώ εκτίμησε ότι η μελέτη του έργου θα είναι έτοιμη έως το τέλος Οκτωβρίου. Ο πρόεδρος της Δ.Ε.Υ.Α.Κ., Νίκος Ξανθόπουλος, ανέφερε ότι το πρόβλημα παρακολουθείται από το επιστημονικό προσωπικό της επιχείρησης και ενημερώνονται οι αρμόδιες Υπηρεσίες. Η Δ.Ε.Υ.Α.Κ., πρόσθεσε, θα λάβει τα μέτρα που μπορεί και έχει υποχρεώσει, ώστε να ελεγχθεί η κατάσταση έως ότου επιλυθεί το πρόβλημα με την ύδρευση της Δ.Ε. Φιλίππων.
Τα νιτρικά (NO3) αποτελούν τμήμα του κύκλου του αζώτου στη φύση, άρα υπάρχουν και στα νερά σε χαμηλή, συνήθως, συγκέντρωση. Οι υψηλές συγκεντρώσεις οφείλονται σε λιπάσματα, απορρίμματα και ζωικά, ή ανθρώπινα απόβλητα. Υπάρχουν ακόμα και στον αέρα, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με αποτέλεσμα να παρασύρονται από τη βροχή, ή να αποτίθενται στο έδαφος. Σε αερόβιες συνθήκες, επίσης, διεισδύουν στον υδροφόρο ορίζοντα. Ενώ είναι αβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό, ο κίνδυνος δημιουργείται από την μετατροπή τους, μέσα στο στομάχι, σε νιτρώδη. Τα νιτρώδη δεσμεύουν και οξειδώνουν την αιμογλοβίνη στο αίμα, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό της μεθαιμογλοβίνης. Η διαδικασία αυτή οδηγεί στη μείωση της πρόσληψης και μεταφοράς οξυγόνου στα κύτταρα, με συνέπεια τη σοβαρή ασθένεια, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Η κύρια κλινική εκδήλωση της πάθησης είναι η κυάνωση και παρατηρείται ιδιαίτερα σε βρέφη ηλικίας μέχρι έξι μηνών (σύνδρομο κυανών βρεφών).
Ακόμα, τα νιτρώδη μπορούν να οδηγήσουν σε καρκινογένεση στον άνθρωπο. Η πάθηση προκαλείται από την αντίδραση στο στομάχι των νιτρωδών ιόντων με αμίνες και τον σχηματισμό των νιτροζαμινών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) έχει θεσπίσει, από το 1984, μία ανώτατη επιτρεπόμενη τιμή συγκέντρωσης των νιτρικών στο πόσιμο νερό που είναι στα 50 mg/l και την επιβεβαίωσε το 1997 με τα νεότερα στοιχεία που προέκυψαν.
Να αναφέρουμε, τέλος, ότι τα νιτρικά άλατα (NO3) αποτελούν σημαντική πηγή αζώτου για τα φυτά. Είναι χημικά συστατικά χωρίς χρώμα, οσμή, ή γεύση. Είναι η φυσική μορφή του αζώτου που βρίσκεται στο έδαφος απαραίτητο για τη ζωή. Όπως ακριβώς τα αζωτούχα λιπάσματα χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό του εδάφους, έτσι και τα νιτρικά άλατα μπορεί να απομακρυνθούν από τη βροχή, τα αρδευτικά και άλλα επιφανειακά ύδατα μέσω των υπόγειων υδάτων. Τα ανθρώπινα, ή ζωικά, απόβλητα μπορούν να μολύνουν με νιτρικά άλατα τα υπόγεια ύδατα. Η χρήση φίλτρων για το πόσιμο νερό, μπορεί να προστατέψει από τα νιτρικά άλατα. Τα επίπεδα των νιτρικών αλάτων στο πόσιμο νερό μπορούν να γίνουν δείκτης της ποιότητας των υδάτων. Υψηλά επίπεδα νιτρικών σημαίνει παρουσία ρύπων, όπως νοσογόνων οργανισμών, φυτοφαρμάκων, ή άλλα οργανικών, ή ανόργανων, που μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα υγείας. Τα λιπάσματα αζώτου, είναι η νούμερο ένα πηγή των νιτρικών ιόντων στο πόσιμο νερό. Η δεύτερη κύρια πηγή είναι τα ανθρώπινα απόβλητα και η ζωική κοπριά. Όλα μπορούν να συμβάλουν στη μόλυνση του πόσιμου και του εμφιαλωμένου νερού.
