Επερώτηση με θέμα την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο της Θάσου κατέθεσε ο περιφερειακός σύμβουλος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και επικεφαλής του συνδυασμού «Ανεξάρτητη Ενωτική Πρωτοβουλία», Στέργιος Ηλιόπουλος. Στην Επερώτηση αναφέρει τα ακόλυθα:
Κύριε περιφερειάρχη,
Είναι γνωστό ότι, το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) αποτελεί μία βασική αιτία της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η μη διαφυγή του στην ατμόσφαιρα διασφαλίζεται (όχι πάντοτε με επιτυχία) με την μέθοδο CCS (Carbon Capture and Storage-δέσμευση και αποθήκευση του CO2). Η μέθοδος CCS περιλαμβάνει:
-Την δέσμευση του CCS στην πηγή (εργοστάσιο παραγωγής)
-Την μεταφορά του στον τόπο αποθήκευσης
-Την αποθήκευσή του για 200-10.000 χρόνια
Με την μέθοδο CCS δεν αποφεύγουμε την έκλυση του CO2 στην ατμόσφαιρα. Απλώς βαφτίζουμε την αποθήκευσή του ως πράσινη διαδικασία (Greenwashing). Στην Θάσο και συγκεκριμένα στον Πρίνο, σχεδιάζεται από την εταιρεία Energean PLC (στην εταιρεία έχουν μετοχές το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Η.Π.Α. και φυσικά πρόσωπα) σε πρώτη φάση, η αποθήκευση 1 εκατομμυρίου τόνων CO2 ετησίως, ενώ υπάρχει προοπτική αναβάθμισης για αποθήκευση 3 εκατομμυρίων τόνων CO2 ετησίως. Τον Σεπτέμβριο του 2022, η Energean PLC απέκτησε άδεια έρευνας για την αποθήκευση CO2 στον Πρίνο, ενώ τον Νοέμβριο του 2023, μετά την ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης, η εταιρεία δανειοδοτήθηκε με 150 εκατομμύρια ευρώ από το ελληνικό κράτος. Να σημειωθεί ότι, η διαδικασία δανειοδότησης προβλέπει διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, που φυσικά δεν έγινε. Τον Ιούλιο του 2024, η ΕnergeanPLC, θεωρητικά, έκανε αίτηση προς την ΕΔΕΥΕΠ (Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Φυσικών Πόρων) για την αποθήκευση 1 εκατομμυρίου τόνων CO2 ετησίως, ενώ τον Αύγουστο του 2024, η θυγατρική εταιρεία της EnergeanPLC, η EnEarth, κατέθεσε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Τέλος, η Energean PLCκατέθεσε αίτηση προς την Ε.Ε. για χρηματοδότησή της με το ποσό του 1,1 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μερικές ακόμα επισημάνσεις:
-To CO2 είναι διαβρωτικό. Τούτο σημαίνει ότι, θα αντικατασταθούν οι σωλήνες εισαγωγής του από άλλους σωλήνες αντοχής στο διοξείδιο; Αν χρησιμοποιηθούν οι υφιστάμενες δομές, θα ανεβεί το κέρδος, αλλά θα αυξηθεί ο κίνδυνος διαρροής.
-Στα τέλη του 2025, σύμφωνα με πληροφορίες, η εταιρεία θα μπορεί να υποδέχεται CO2 σε συμπιεσμένη μορφή, ενώ από τα μέσα του 2027, θα υποδέχεται CO2 σε υγρή μορφή.
-Σύμφωνα με το European Trading System (ETS)-Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών, οι μεγάλες εταιρείες που πωλούν καύσιμα (φυσικό αέριο, πετρέλαιο κ.λπ.) αγοράζουν πιστοποιητικά εκπομπών γι’ αυτά τα καύσιμα. Η τιμή ανά τόνο CO2 που εκλύεται στην ατμόσφαιρα δημιουργείται στο χρηματιστήριο. Επομένως, οι εταιρείες, όπως η EnergeanPLC, επιλέγουν την αποθήκευση του CO2 αντί να πληρώσουν βαριές φορολογικές ποινές για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους.
-Συλλέγοντας ατμοσφαιρικούς ρύπους CO2 από τις βιομηχανίες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και αποθηκεύοντάς το στον Πρίνο της Θάσου, κερδίζει η Energean PLC πολλαπλάσια των χρημάτων που θα πλήρωνε σε πρόστιμα.
Κάποιες πληροφορίες ακόμα:
Το CO2 θα μεταφέρεται από Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική με φορτηγά, ενώ από την νοτιοανατολική Ευρώπη θα μεταφέρεται με καράβια. Όλοι αυτοί οι ρύποι, θα καταλήγουν στα πηγάδια του Πρίνου. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι και ο σχεδιασμός της ΕnergeanPLC για απευθείας μεταφορά στον Πρίνο, μέσω αγωγού, CO2 από την βιομηχανική ζώνη της Βουλγαρίας.
ΟΦΕΛΗ(;)
Στην 2023 Report on Payments to Governments (επισκόπηση των πληρωμών προς κυβερνήσεις) διαβάζουμε ότι, η EnergeanPLC πλήρωσε στην Ιταλία 138,3 εκατομμύρια ευρώ, στο Ισραήλ 79,83 εκατομμύρια ευρώ, στην Αίγυπτο 59,2 εκατομμύρια ευρώ κ.λπ. Στην Ελλάδα πλήρωσε 620.000 ευρώ, ενώ για την δραστηριότητά της στον Πρίνο πλήρωσε μόνο 60.00 ευρώ!
Το μεγάλο ερώτημα είναι, γιατί στον Πρίνο την στιγμή που ακόμα και η Γερμανία ακολουθεί το μότο «not in my backyard-όχι αποθήκευση στον κήπο μου» και μάλιστα η αποθήκευση στην Γερμανία γίνεται σταθερά εκτός των 12 μιλίων.
Γιατί στην Θάσο και γιατί τόσο κοντά στις ακτές;
-Ποιο το κίνητρο να περάσει κάποιος τις διακοπές του κοντά σε μία βιομηχανική περιοχή δέσμευσης και αποθήκευσης ρύπων CO2;
-Πολλά αντίστοιχα έργα CCS (Καναδάς και Η.Π.Α.) απέτυχαν στους στόχους της αποθήκευσης κι άφησαν πολλές περιβαλλοντικές εκκρεμότητες.
-Η Energean PLC σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το CO2 για Enhanced Oil Recover (EOR), η οποία χρησιμοποιεί το CO2 για την εξαγωγή περισσότερου πετρελαίου από στερεμένα κοιτάσματα, ή πρόκειται για μία καθαρή αποθήκευση;
-Η χρήση CO2 σε υφιστάμενα γεωλογικά κοιτάσματα που προηγουμένως χρησιμοποιήθηκαν για EOR με νερό, μπορεί να οδηγήσει σε χημικές αντιδράσεις (ανθρακικό οξύ) που υποβαθμίζουν την στεγανότητα των κοιτασμάτων κι αυξάνουν τον κίνδυνο των διαρροών.
-Δεν θεωρούνται παλαιές οι εγκαταστάσεις και οι σωληνώσεις στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις;
-Υπάρχει επαρκής τεχνογνωσία της εταιρείας για την μέθοδο CCS;
-Η αυθόρμητη απελευθέρωση CO2 (blowout) από τα πηγάδια δεν πρέπει να αποκλειστεί εντελώς.
-Ποιες οι συνέπειες για την αλιεία και τον τουρισμό της Θάσου και της ευρύτερης περιοχής της Καβάλας από την οξίνηση (οι ωκεανοί γίνονται πιο όξινοι, λόγω των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα) του θαλασσινού νερού;
-Δεν υπάρχουν μελέτες που να ορίζουν τις βασικές τιμές συγκέντρωσης του CO2 σε εξωτερικούς χώρους. Τί σημαίνει αυτό για τους οικισμούς, όπως η Καλλιράχη, που βρίσκονται κοντά στα πηγάδια αποθήκευσης του CO2;
-Υπάρχει κίνδυνος διαρροής λαμβάνοντας υπόψη και ότι η περιοχή είναι τεκτονικά ενεργός;
-Ποια συστήματα ασφαλείας διαθέτουμε στην Ελλάδα, μια που το έργο απαιτεί σκληρότατο monitoring; Δεν υπάρχει περίπτωση το CO2 να διαφύγει κατά την δέσμευση, την μεταφορά, ή την αποθήκευση;
-Γιατί πρέπει να αναλάβουμε αυτόν τον κίνδυνο για τις μελλοντικές γενιές, την στιγμή που είμαστε μία περιοχή που ζει αποκλειστικά σχεδόν από τον τουρισμό;
-Δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οι μελέτες με βάση τις οποίες προχωρά το έργο, δεν έχει ενημερωθεί η τοπική κοινωνία κι έχει αργοπορήσει η διαβούλευση. Γιατί;
-Δεν φαίνεται να έχουν εξεταστεί επαρκώς οι περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις για την Θάσο, κορυφαίο τουριστικό προορισμό.
-Ποια τα αντισταθμιστικά οφέλη για τον πληθυσμό;
Κύριε περιφερειάρχη,
Ξαφνιαστήκαμε δυσάρεστα από το γεγονός ότι στο πλαίσιο της ενημερωτικής συνάντησης για το έργο αποθήκευσης CO2 που διοργανώθηκε από την Energean τον Οκτώβριο του 2024, εκφράσατε την πλήρη στήριξή σας στην επένδυση, χωρίς να λάβετε υπόψη όλες τις περιβαλλοντικές παραμέτρους και τις ενδεχόμενες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, οι οποίες συνίστανται κυρίως στις διαρροές CO2 και τις σοβαρότατες συνέπειές τους στην θαλάσσια ζωή, την ποιότητα του νερού και τον τουρισμό. Λησμονήσατε, επίσης, ότι δεν πραγματοποιήθηκε επαρκώς διαβούλευση, ούτε έχουν δημοσιοποιηθεί μελέτες που θεμελιώνουν το έργο. Δεν μπορούμε να βαφτίζουμε την αποφυγή φορολογικών ποινών ως φιλοπεριβαλλοντική πολιτική. Ζητούμε την άμεση διεξαγωγή ειδικής συνεδρίασης του περιφερειακού συμβουλίου, με την συμμετοχή ειδικών, εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας και της εταιρείας, ώστε να αξιολογηθούν πλήρως οι κίνδυνοι και οι προοπτικές του έργου, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες των πολιτών.
