Η Ελλάδα και η Βουλγαρία εξετάζουν την δημιουργία ενός χερσαίου διαδρόμου για την μεταφορά των ουκρανικών σιτηρών, από την Βάρνα στο λιμάνι της Καβάλας, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητεί εναλλακτικές οδούς, μετά από την άρνηση της Ρωσίας να ανανεώσει την συμφωνία για τα σιτηρά. «Θα μπορούσε να υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην μεταφορά σιτηρών και την ενεργειακή διασύνδεση των δύο χωρών», αναφέρουν οι ίδιες πηγές πληροφόρησης και προσθέτουν ότι: «Η ιδέα της σιδηροδρομικής μεταφοράς ουκρανικών σιτηρών μέσω της Βουλγαρίας στα ελληνικά λιμάνια, είναι από πέρυσι υπό συζήτηση, ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, το λιμάνι της Καβάλας θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο. Βρίσκεται στην ίδια περιοχή με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, το οποίο έχει γίνει de facto ενδιάμεσος σταθμός μεταφοράς στρατευμάτων και οχημάτων του ΝΑΤΟ και των Η.Π.Α. προς την δυτική ζώνη της συμμαχίας.
Η «δυτική ομπρέλα ασφαλείας» που ανοίγει στα βορειοανατολικά σύνορα της Ελλάδας, είναι πιστοποιημένη. Αν φθάσει και σιτάρι, εκτός από το αέριο, δεν θα υπήρχαν προβλήματα ελέγχου, αφού η περιοχή είναι αυστηρά φυλασσόμενη. Σε αυτό προστίθεται η αναβάθμιση των σιδηροδρομικών γραμμών στις βουλγαρικές πόλεις Κούλατα και Σβίλενγκραντ, που θα επιτρέψει την μεταφορά περισσότερων εμπορευμάτων στα ελληνικά λιμάνια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να ενισχύσει και να επιδοτήσει τις εναλλακτικές προσπάθειες για την προώθηση των ουκρανικών σιτηρών στον υπόλοιπο κόσμο, μετά από την άρνηση της Μόσχας να ανανεώσει τη συμφωνία της Κωνσταντινούπολης, για την μεταφορά τους μέσω της Μαύρης Θάλασσας. «Είναι απολύτως απαραίτητο να βελτιωθούν και να ενισχυθούν οι «διάδρομοι αλληλεγγύης», μέσω της Ευρώπης», δήλωσε ο Ισπανός υπουργός γεωργίας, Λουίς Πλάνας, του οποίου η χώρα κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να αποφύγουμε την ευθύνη μας».
Ο θαλάσσιος διάδρομος σιτηρών, που άνοιξε τον Αύγουστο του 2022, με την συμφωνία της Μόσχας, επέτρεψε έως σήμερα την μεταφορά 33 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών από την Ουκρανία σε ένα έτος, ανακουφίζοντας τις χώρες εισαγωγής, ιδιαίτερα στην Αφρική και μειώνοντας τις παγκόσμιες τιμές. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέπτυξε χερσαίους και ποτάμιους «διαδρόμους», μέσω της Πολωνίας και της Ρουμανίας, βοηθώντας στην μεταφορά 41 εκατομμυρίων τόνων ουκρανικών δημητριακών. Πλέον, αυτή είναι τώρα η μόνη οδός εξαγωγής για το Κίεβο και ήδη, για την διευκόλυνση των εμπορευματικών μεταφορών, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα έργο εναρμόνισης του πλάτους των σιδηροδρομικών γραμμών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ουκρανίας. Στο εγγύς μέλλον και για να αποφευχθεί ο κορεσμός των υφιστάμενων διαδρόμων, η Λιθουανία προτείνει να χρησιμοποιηθούν τα λιμάνια των χωρών της Βαλτικής θάλασσας, ώστε να υπάρξει μία συνδυασμένη ετήσια μεταφορά 25 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών.
«Χρειαζόμαστε, επίσης, πιο αποτελεσματικές τελωνειακές και διοικητικές διαδικασίες, που μπορούν να γίνουν κατά την άφιξη σε ευρωπαϊκά λιμάνια και όχι μόνο στα ουκρανικά σύνορα, όπου χρειάζεται χρόνος και υπάρχουν δυσλειτουργίες», ανέφερε ο Λιθουανός υπουργός γεωργίας, Κεστούτις Νάβικας. Ο επίτροπος γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Γιάνους Βοϊτσιεχόβσκι, ωστόσο, πιστεύει ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την χερσαία εξαγωγή ουκρανικών δημητριακών μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει το κόστος, που είναι πολύ υψηλότερο από την παραδοσιακή θαλάσσια οδό. «Η μεταφορά σιτηρών μέσω της Πολωνίας, ή των χωρών της Βαλτικής, θα είναι πάντα πολύ πιο ακριβή, σε σχέση με το πολύ χαμηλότερο κόστος των ρωσικών σιτηρών στην παγκόσμια αγορά», σχολίασε. Ο επίτροπος γεωργίας τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων για την κάλυψη αυτού του κενού «ελκυστικότητας». «Κάποια κράτη, όπως η Πολωνία, έχουν υιοθετήσει βοήθεια σε εθνικό επίπεδο, αλλά θα προτιμούσα να βρεθεί μία ευρωπαϊκή λύση, δίκαιη για όλους. Είναι απαραίτητο να υπάρξει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να αυξηθούν οι μεταφορές», σημείωσε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να είναι διχασμένη, λόγω των περιορισμών που έχουν επιβληθεί από πέντε ανατολικές χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία στην εξαγωγή σιτηρών, προκειμένου να ενισχύσουν την δική τους παραγωγή. Στα τέλη Απριλίου, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, προειδοποίησαν ότι, η μαζική εισροή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων επιβάρυνε τις τοπικές αγορές και αποφάσισαν να απαγορεύσουν την εμπορία ουκρανικού σίτου, καλαμποκιού, ελαιοκράμβης και ηλίανθου στο έδαφός τους. Ο συμβιβασμός που βρέθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν να μην εμποδίζουν την διέλευση των ουκρανικών προϊόντων προς άλλες χώρες. Οι «προσωρινοί» περιορισμοί υποτίθεται ότι θα λήξουν στις 15 Σεπτεμβρίου 2023, αλλά οι πέντε ανατολικές χώρες ζητούν τώρα να παραταθούν έως το τέλος του έτους και να επεκταθούν και σε άλλα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα, για να προστατεύσουν τους αγρότες τους.
Την κατάσταση αυτή έχει καταγγείλει το Κίεβο, όπως και αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η Επιτροπή πρέπει να πει ξεκάθαρα ότι είναι απαράδεκτο ορισμένα κράτη μέλη, να αγνοούν τις ισχύουσες συνθήκες», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός γεωργίας, Τζεμ Οζντεμίρ και πρόσθεσε ότι στους αγρότες των πέντε χωρών έχουν διατεθεί εφέτος 156 εκατομμύρια ευρώ σε ενισχύσεις από το αποθεματικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αγροτική κρίση.
