Μνημόνιο συνεργασίας, μεταξύ του Υπουργείου πολιτισμού και του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών «Η Ναζιανζός», υπέγραψαν η υπουργός πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη και ο πρόεδρος του Κέντρου, Καπλάνης Ιωσηφίδης. Σκοπός του μνημονίου είναι, η ολοκληρωμένη προστασία και ανάδειξη των συλλογών του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών στην Νέα Καρβάλη, η διαχείριση και ανάδειξη των συλλογών, ως τεκμηρίων και πολιτιστικών αγαθών, που σχετίζονται με την παράδοση του Καππαδοκικού ελληνισμού, αλλά και αντικείμενων του υλικού πολιτισμού της προβιομηχανικής περιόδου, απ’ όλη την Ελλάδα.
H υπουργός πολιτισμού δήλωσε: «Με την υπογραφή αυτού του μνημονίου, οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου θα προχωρήσουν στην συστηματική καταγραφή, την τεκμηρίωση, αλλά και την συντήρηση που χρήζει το υλικό, το οποίο έχει συγκεντρωθεί και είναι πραγματικά πολύ αξιόλογο και, εν πολλοίς, αυτοδικαίως προστατεύεται από τον αρχαιολογικό νόμο. Τα αντικείμενα προέρχονται από τις συλλογές των μονών της Καππαδοκίας, τα οποία έφερε στην Ελλάδα, με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, το Μοναστηριακό συμβούλιο και τα συλλογικά όργανα των ανταλλάξιμων το 1924. Συναποτελούν ένα σπάνιο σύνολο κινητών μνημείων, ορισμένα από τα οποία ανάγονται στους βυζαντινούς χρόνους και στους πρώτους αιώνες μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Η κληρονομιά αυτή, είναι πολύ σημαντική όχι μόνον για τους Καππαδόκες αλλά για όλο τον ελληνισμό. Η καταγραφή και η ψηφιοποίησή τους από το Υπουργείο, αποτελεί το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική διαφύλαξή τους. Τα αντικείμενα αυτά αποτελούν εθνικά μνημεία. Ανήκουν στον ελληνικό λαό. Οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε με την δεοντολογία που ορίζει ο αρχαιολογικός νόμος».
Οι συλλογές περιλαμβάνουν αρχείο εγγράφων, φιρμανιών, φωτογραφιών, προφορικών μαρτυριών, χαρτών, γκραβουρών και μουσικό αρχείο, την βιβλιοθήκη των Μοναστηριών της Επισκοπής Ναζιανζού, αποτελούμενη από παλαίτυπες εκδόσεις, περγαμηνές και βιβλία στην καραμανλίδικη γλώσσα και γραφή, ενδύματα (κοσμικά και ιερατικά), χαλιά, λευκά είδη, προικώα, εικόνες και λειτουργικά εκκλησιαστικά σκεύη και υφάσματα, ξυλόγλυπτο τέμπλο, σκεύη της Μοναστικής Αδελφότητας του Γκέλβερι και σταυρούς μοναχών, κεραμική, νομίσματα, σφραγίδες, κεντήματα, κοσμήματα, εργαλεία, σκεύη καθημερινής χρήσης, μουσικά όργανα.
Η προέλευση και η ιστορία τους έχει καταγραφεί με λεπτομέρεια από τον Σταύρο Αντωνιάδη, στον λεγόμενο «Κώδικα των Μονών», καθιστώντας την συλλογή μοναδική στον ελλαδικό χώρο και από αυτή την άποψη. Επιπροσθέτως, για την πλειονότητα των αντικειμένων υπάρχει η «βιογραφία» τους. Δηλαδή, οι δωρητές έχουν αφήσει όσα στοιχεία γνώριζαν για την προέλευση και την χρήση τους. Το μνημόνιο προβλέπει κοινές δράσεις, όπως: καταγραφή και τεκμηρίωση των κινητών στο Εθνικό Αρχείο Μνημείων από την αρμόδια Διεύθυνση Εθνικού Αρχείου Μνημείων, εργασίες προληπτικής συντήρησης αντικειμένων, εκπόνηση μελετών (συντήρησης, ανάδειξης των συλλογών), συνδιοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνεδρίων, διαλέξεων και επιστημονικών συναντήσεων με την δυνατότητα συμμετοχής και συμβολής και τρίτων φορέων, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, επιστημονικές εκδόσεις και έντυπα για το ευρύ κοινό και ψηφιακές εφαρμογές προβολής των συλλογών και της ιστορίας τους, συνεργασία για την ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των Καππαδοκών, αναζήτηση πόρων από τον ιδιωτικό τομέα μέσω χορηγιών και δωρεών, καθώς και από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, συνεργασίες με τρίτους, ελληνικούς και διεθνείς, επιστημονικούς, ερευνητικούς και πολιτιστικούς φορείς, καθώς και τοπικούς φορείς, για την επίτευξη των κοινών στόχων προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς των Καππαδοκών.
Ο πρόεδρος του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών είπε: «Είναι πολύ σημαντική η υπογραφή του μνημονίου, καθώς μία δουλειά σαράντα πέντε ετών παίρνει σάρκα και οστά. Ευχαριστούμε την υπουργό πολιτισμού, γιατί το Υπουργείο στέκεται αρωγός στο εγχείρημά μας στην πράξη, όπως αποδεικνύεται και από την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας».
Ο βουλευτής Καβάλας της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννης Πασχαλίδης, ανέφερε: «Θέλω να ευχαριστήσω την υπουργό πολιτισμού και τα στελέχη του Υπουργείου, για το ενδιαφέρον που δείχνουν για την παράδοση των Ελλήνων Καππαδοκών. Η υπουργός αποδεικνύει στην πράξη το πολιτιστικό της ενδιαφέρον της για την ευρύτερη περιοχή της Καβάλας και το μνημόνιο συνεργασίας που υπογράφηκε κινείται προς την κατεύθυνση αυτή».
Ο συνάδελφος του, Μακάριος Λαζαρίδης, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Είμαι πολύ χαρούμενος για την σημαντική εξέλιξη για τον τόπο μας, για την ιστορική μας κληρονομιά και την διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης. Μία ιστορική ημέρα για τον Καππαδοκικό ελληνισμό, μία όμορφη ημέρα για το χωριό της Νέας Καρβάλης».
Η βουλευτής Καβάλας της Νέας Δημοκρατίας, Αγγελική Δεληκάρη, δήλωσε: «Γνωρίζω προσωπικά το σημαντικό έργο που επιτελεί το Κέντρο Καππαδοκικών Μελετών, για την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού της Καππαδοκίας, την οποία οι πρόγονοί μας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν, μεταφέροντας όμως στην μητέρα πατρίδα όσα κειμήλια μπόρεσαν να διασώσουν. Το μνημόνιο συνεργασίας, είναι ένα αναγκαίο βήμα για την τεκμηρίωση και συντήρηση αυτού του υλικού. Η Νέα Καρβάλη και η Καβάλα, συνολικά μπορούν να αποτελέσουν την κιβωτό που θα διαφυλάξει αυτά τα πολύτιμα τεκμήρια. Ευχαριστούμε πολύ την υπουργό πολιτισμού γι’ αυτή την πρωτοβουλία. Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν και σε όλους εκείνους που εργάστηκαν γι’ αυτόν τον σκοπό, όπως ο πρόεδρος του Κέντρου, Καπλάνης Ιωσηφίδης».
Το μνημόνιο, διάρκειας πέντε ετών, με δυνατότητα παράτασης για ένα ακόμα έτος, υπογράφηκε παρουσία, επίσης, της διευθύντριας Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Σταυρούλας Φωτοπούλου, της προϊσταμένης του Τμήματος Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων και Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, Μαρίας-Ξένης Γαρέζου και υπηρεσιακών στελεχών.
