Πρώτη Ιουλίου, ζεστή μέρα, μέχρι να πέσει ο ήλιος έκαιγε το πλακόστρωτο έξω από το Βασιλικό θέατρο Θεσσαλονίκης, αλλά η κλιματιζόμενη τεράστια αίθουσα με την πλατεία και τα θεωρεία ασφυκτικά γεμάτα, χάρισε δροσιά στο πλήθος που συγκεντρώθηκε από νωρίς, για ν ΄ απολαύσει το περίφημο κωμειδύλλιο του Κορομηλά και την Φιλαρέτη Κομνηνού , η οποία επιστρέφει στον τόπο της ύστερα από δεκατρία χρόνια απουσίας .
Η ιστορία πασίγνωστη. Τόσες ταινίες, τόσες παραστάσεις στο θέατρο και τόσες μελίρρυτες φωνές τραγούδησαν το ποίημα του Γιάννη Ζαλοκώστα «Μια βοσκοπούλα αγάπησα».
Πρόκειται για ένα από τα κλασικότερα ελληνικά έργα που γράφτηκε το 1891 σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο . Ίσως σήμερα το βουκολικό κωμειδύλλιο του 19ου αιώνα να φαίνεται αρκετά απλοϊκό και παρωχημένο και να μη συναρπάζει όσο κάποτε, παραμένει , ωστόσο, ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής παράδοσης.
Ο έρωτας στο κωμειδύλλιο μπλέκεται με θέματα κυρίως αυστηρών ηθικών αρχών. Δυο ερωτευμένοι νέοι κινδυνεύουν να μείνουν μακριά ο ένας απ’ τον άλλον, επειδή ζητά το χέρι της κοπελιάς ένας εύπορος τσέλιγκας. Η μάνα εγκρίνει, σχεδόν επιβάλλει αυτόν τον γάμο. Τα πράγματα ανατρέπονται, όταν εκείνη θ’ αναγκαστεί να παραδεχτεί πως ο συγκεκριμένος πλούσιος γαμπρός, ο Μήτρος, υπήρξε ο μεγάλος έρωτας της ζωής της, ο οποίος, μάλιστα, την αναζητούσε για χρόνια. Τελικά, θα σμίξουν και τα δυο ζευγάρια και ορίστε το happy end. Μάλιστα, εδώ θορυβωδώς ενισχυμένο και στη σκηνή και στην πλατεία.
Η παράσταση που είδα είχε αρκετά θετικά στοιχεία. Καταρχάς είχε ταυτότητα. Φολκλόρ ναι, αλλά εφόσον ο σκηνοθέτης Σταμάτης Φασουλής επέλεξε έναν κλασικό δρόμο , σωστά τον ακολούθησε χωρίς να λοξοδρομήσει. Οτιδήποτε σύγχρονο , οποιαδήποτε άλλη συνθήκη παρεισέφρεε σε επί μέρους σκηνές, θα ήταν παράταιρο εγχείρημα και θ’ αφαιρούσε τη γοητεία της εποχής, που αναπαραστάθηκε από τα κοστούμια, ντύθηκε με μουσικές και πλαισιώθηκε από τα «παραμυθένια» σκηνικά του Παντελιδάκη είτε θύμιζαν φλοράλ ταπετσαρίες είτε προπολεμικές καρτ-ποστάλ ζωγραφισμένες με το χέρι, ενώ οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη ενίσχυαν στον υπερθετικό βαθμό το περιτύλιγμα. Κάποιες λεπτομέρειες , όπως σπορτέξ παπούτσια αντί των τσαρουχιών και πολύχρωμες πλουμιστές κορδέλες στα γιλέκα των τσολιάδων ή η παρδαλή εσάρπα-ριχτάρι-κελεμπία ή οτιδήποτε πέπλο-ένδυμα ήταν τέλος πάντων, αυτό που κάλυπτε τη γυναίκα-αερικό του χωριού, ίσως να ξένισαν μερικούς θεατές , εγώ, πάντως, τα βρήκα όλα γοητευτικά, αφού η χαρά επιδέχεται στολίδια και η γιορτή απορρίπτει συμβάσεις και καλουπωμένη διασκέδαση.
Σ΄ αυτή τη σκηνοθετική εκδοχή δόθηκε σημασία στη λεπτομέρεια , αλλά, επιμένω, στο περιτύλιγμα. Η φιγούρα της όμορφης χήρας ατσαλάκωτη, οι καρτουνίστικες πινελιές με τον γέροντα κόντρα στον «άνδρακλα» του χωριού Πανάγο , οι γρήγορες εναλλαγές των αξιοπρόσεκτων σκηνικών που προσέδιδαν και θέατρο σκιών σε καίρια σημεία, η επιτηδευμένη υπερβολή στην ερμηνεία σημαντικών χαρακτήρων, η έμφαση στην ατμόσφαιρα της συλλογικής δράσης μιας κοινωνίας ορεινού χωριού που συντηρεί μικρότητες ( κατάρες) , μα και μεγαλείο ψυχής( συγχώρεση) και χρώματα. Όμορφα χρώματα, έντονα χρώματα.
Βεβαίως, επρόκειτο για βουκολική δημιουργία που εμπνέεται από τον κό¬σμο των ποιμένων (βουκόλων), ο οποίος παρουσιάζεται εξιδανικευμένος όσον αφο¬ρά το περιβάλλον, τη ζωή και τα αισθήματά του , αλλά η εξιδανίκευση στην παρούσα περίπτωση ήταν στο καπλάντισμα. Ξέρουμε ότι κατά καιρούς εκφράστηκε αυτό το είδος γραφής με διά¬φορους τρόπους: στην ποίηση (το ειδύλλιο και το εκλόγιο), στον πεζό λόγο ( το βουκολικό μυθιστόρημα) και στο θέατρο (ποιμενικό δράμα). Το τελευταίο το είχαμε επί 120 λεπτά στα μάτια μας και το χαρήκαμε. Έως πολύ.
Η μεγάλη και βαθιά σκηνή του Βασιλικού Θεάτρου πλήρης. Εκμετάλλευση ακόμη και του χώρου μπροστά από την πρώτη σειρά καθισμάτων. Συρτός και τσάμικος από όλον τον θίασο , όχι μόνο σαν ιντερμέδιο αλλά και ως συνιστώσα δρώσα στην εξέλιξη της υπόθεσης. Όμως, το μεγάλο συν, οι ηθοποιοί. Το Κ.Θ.Β.Ε. διαθέτει σπουδαίο έμψυχο υλικό. Τυχεροί οι σκηνοθέτες και οι λοιποί συντελεστές μιας παράστασης που καλούνται να την «κτίσουν» μ’ αυτούς τους πολύπλευρα ταλαντούχους ανθρώπους. Ήταν όλοι τους εξαιρετικοί. Η Μαρία Καραμήτρη , ο Δημήτρης Κολοβός ή ο Δημήτρης Σιακάρας, για παράδειγμα, με τη στόφα των ηθοποιών που λατρεύτηκαν ως ρόλοι στη μεγάλη οθόνη, αλλά με την αμεσότητα ανθρώπων της γειτονιάς, ενώ ο Κώστας Σαντάς έφερε γενναιόδωρα το άρωμα παλιού ελληνικού κινηματογράφου κι ο «μπάρμπα Χρόνης» του, θύμιζε έναν Παντελή Ζερβό ή έναν Χρήστο Ευθυμίου ή έναν Χριστόφορο Νέζερ.
Επειδή η «ποίηση» απουσίαζε λόγω του έντονου φολκλόρ χαρακτήρα, δυο εξαιρετικές πρωταγωνίστριες συμπλήρωσαν το συναισθηματικό κενό με τις ερμηνείες τους και , ιδιαίτερα, σε μια έξοχη σκηνή σύγκρουσης μητρικών ενστίκτων για αντίπαλους λόγους. Η Φιλαρέτη Κομνηνού και η Έφη Σταμούλη ερμήνευσαν με δεξιοτεχνία τις απέναντι μάνες, συγκίνησαν και καθήλωσαν το κοινό. Είναι η σκηνή που μένει στον θεατή και την παίρνει μαζί του, όταν αποχωρεί από το θέατρο. Ασφαλώς, εντυπωσίασε και η αισθαντική ερμηνεία του Ταξιάρχη Χάνου στο τραγούδι «Μια βοσκοπούλα αγάπησα» , όπως και το άπλωμα του θιάσου στην πλατεία, ώστε το «πανηγύρι» να γνωρίσει καθολική αποδοχή.
Αν θέλετε να περάσετε δυο ευχάριστες ώρες, δεν έχετε παρά να δείτε την παράσταση. Θα βρίσκεται στο κλιματιζόμενο Βασιλικό Θέατρο όλο το καλοκαίρι. Μάλιστα, οι Ρωσσόφωνοι και Αγγλόφωνοι θεατές, μπορούν και να διαβάζουν το έργο σε υπέρτιτλους.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής
Σκηνικά – Κοστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Χορογραφίες: Δημήτρης Παπάζογλου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική διδασκαλία: Νίκος Βουδούρης, Παναγιώτης Μπάρλας
Βοηθός σκηνοθέτη: Στάθης Βούτος
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Χαρά Τσουβαλά
Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου
Διανομή:
Ταξιάρχης Χάνος (Μήτρος), Ορέστης Χαλκιάς (Λιάκος), Κώστας Σαντάς (Χρόνης), Γιώργος Κολοβός (Κώστας), Δημήτρης Κολοβός (Γκέρλας), Δημήτρης Σιακάρας (Πανάγος), Χάρης Παπαδόπουλος (Γιάννος), Δημήτρης Μορφακίδης (Μανώλης), Γιάννης Τσάτσαρης (Γιώτης), Παναγιώτης Παπαϊωάννου (Δήμος), Αριστοτέλης Ζαχαράκης (Νάσος), Δημήτρης Τσιλινίκος (Τάσος), Νίκος Νικολάου (Γκούρας), Μιχάλης Γούναρης (Φλώρος), Φούλης Μπουντούρογλου (Τσότρας), Μιχάλης Σιώνας (Ταγαράς), Νικόλας Μαραγκόπουλος (Θύμιος), Έφη Σταμούλη (Κυρά – Γιάνναινα), Φιλαρέτη Κομνηνού (Κυρά – Στάθαινα), Σταυρούλα Αραμπατζόγλου (Κρουστάλλω), Γιολάντα Μπαλαούρα (Αγγέλω), Μαρία Καραμήτρη (Τασούλα), Χρύσα Τουμανίδου (Χρούσω), Λίλιαν Παλάντζα (Λένη), Μομώ Βλάχου (Ρήνη), Αναστασία Δαλιάκα (Δέσπω), Μαριάννα Πουρέγκα (Κατέρω), Μαριάννα Λαγουρού (Νίτσα), Ρούλα Παντελίδου (Κρηνιώ), Νίκος Καπέλιος (Ζάχος), Βασίλης Σπυρόπουλος (Βάσος), Θάνος Φερετζέλης (Γούλας), Λευτέρης Λιθαρής (Τζάλας).
